ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΡΑΝΟΒΑΛΤΟΥ: Οι προοπτικές και τα προβλήματα του κλάδου

 Του Γιώργου Κίρκου, Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

Η εξόρυξη, επεξεργασία και διάθεση μαρμάρων, είναι μία από τις πλέον αναπτυσσόμενες δραστηριότητες με τις προοπτικές της σε παγκόσμιο επίπεδο να είναι καλύτερες από ποτέ. Αυτό ειδικά στον τομέα των εξαγωγών με προσανατολισμό την αγορά της Κίνας, που αναδεικνύεται ο καλύτερος εμπορικός εταίρος μας. Απορροφά περίπου το 50% των εξαγωγών της χώρας, με τα ελληνικά μάρμαρα να καλύπτουν το 26% από το 95% των κινέζικων εισαγωγών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο εξαγωγέα μαρμάρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μερίδια που κυμαίνονται πάνω από 13% και μέσες ετήσιες αυξήσεις που κινούνται κοντά στο 14%, τη στιγμή που κατατάσσεται 10η παγκοσμίως ως προς την παραγωγή. Επισημαίνω ότι αυτά ισχύουν χωρίς να έχουμε κατακτήσει αγορές όπως των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και πολλών άλλων σημαντικά ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών. Δυστυχώς δεν ισχύει το ίδιο και για την εσωτερική αγορά που ακολουθεί την πτωτική πορεία της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία κυμαίνεται σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό.

Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και ο νομός Κοζάνης με την περιοχή Τρανοβάλτου, αποτελούν για την Ελλάδα κύριες περιοχές μαρμαροφόρων κοιτασμάτων άριστης ποιότητας, περιλαμβάνοντας ποικιλία λευκών και έγχρωμων μαρμάρων, όπως επίσης πολλών άλλων πετρωμάτων.

Τα μάρμαρα Τρανοβάλτου λοιπόν, αλλά και της περιοχής γενικότερα, αποτελούν έναν ακόμη πολύ σημαντικό και καθοριστικό παράγοντα ανάπτυξης για το νομό Κοζάνης έπειτα από εκείνον της ενέργειας, με παραγωγή που υπερβαίνει τα 10.000 m3 και με αριθμό απασχολούμενου προσωπικού πάνω από 350 άτομα στον ορεινό όγκο των Καμβουνίων, που όμως δε δίνει άλλες επαγγελματικές διεξόδους.

Ο κλάδος του μαρμάρου για την περιοχή του Τρανοβάλτου, από την εποχή της αρχικής λατομικής δραστηριότητας το 1954 ακόμη, αναπτύχθηκε στη λογική της άναρχης εκμετάλλευσης δίχως αύριο, δίχως προγραμματισμό και σχέδιο. Σήμερα, απαιτείται μία σειρά παρεμβάσεων που θα τον καταστήσουν ανταγωνιστικό και θα του δώσουν νέες δυνατότητες επέκτασης και ανάπτυξης.

Η απουσία λοιπόν ενός συγκεκριμένου σχεδίου που θα στοχεύει στην ορθολογική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων, στην προστασία του περιβάλλοντος και στη διαχείριση των στείρων, οδήγησε τα πράγματα σε οριακές καταστάσεις και αδιέξοδα που καθιστούν επιτακτική ανάγκη την αντιμετώπισή τους.

Κύρια προβλήματα είναι α) η μικρή αποληψιμότητα των λατομείων που εξάγει μεγάλες ποσότητες στείρων δύσκολα διαχειρίσιμων, β) ο εμπειρικός εντοπισμός νέων μαρμαροφόρων περιοχών που απαιτούν τη δαπάνη τεράστιων ποσών σε διανοίξεις λατομείων, τις περισσότερες φορές μη εκμεταλλεύσιμων, γ) η επιδίωξη γρήγορης αποκάλυψης περιζήτητων λευκών μαρμάρων που καταστρέφουν ογκομάρμαρα άλλων αποχρώσεων και μειώνουν το βαθμό αποληψιμότητας του προϊόντος. Ταυτόχρονα, δημιουργείται πολύ μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα που συγχρόνως κινδυνεύει να γίνει μη αναστρέψιμο και απαιτεί ιδιαίτερης κλίμακας παρεμβάσεις για την αποκατάστασή του.

Εκτός όμως από αυτά τα προβλήματα που έχουν σχέση με τη λατόμηση και την παραγωγή των μαρμάρων, υπάρχουν και μία σειρά άλλων που έχουν να κάνουν με μέτρα και αποφάσεις που πρέπει να λάβει η πολιτεία για την καλύτερη οργάνωση και λειτουργία των επιχειρήσεων, ώστε να προχωρήσουν και ανάλογες επενδυτικές προσπάθειες δίνοντας νέα πνοή στον κλάδο.

Πρώτα και κύρια πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα τόσο των νέων αδειοδοτήσεων και της διαφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος, όσο φυσικά και της ανανέωσης αδειών των παλαιών εκμεταλλεύσεων, ενώ για την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος η δημιουργία των απαραίτητων οδικών υποδομών που απαιτούνται, αποτελεί σημαντικό παράγοντα μείωσης του κόστους. Πρέπει επίσης να αξιοποιηθούν τα υποπροϊόντα μαρμάρου που υπάρχουν σε αφθονία, δίνοντας νέα πνοή ανάπτυξης σε όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου. Με αυτόν τον τρόπο, θα επιτευχθεί και η προστασία του περιβάλλοντος αφού δεκάδες χιλιάδες τόνοι από υπολείμματα μαρμάρου θα κατευθυνθούν στην παραγωγή μειώνοντας την επιβάρυνση που υπάρχει σήμερα και φυσικά θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και οικονομία κλίμακας για το νομό Κοζάνης και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.

Επίσης πρέπει να σημειώσω ότι η ολοκλήρωση της κατασκευής της «Εγνατίας Οδού» έφερε κοντύτερα από ποτέ στις λατομικές επιχειρήσεις του Τρανοβάλτου τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης και της Ηγουμενίτσας, μειώνοντας δραστικά το κόστος μεταφοράς και καθιστώντας τα μάρμαρα της περιοχής ακόμη περισσότερο ανταγωνιστικά και ελκυστικά. Πέρα όμως από τα παραπάνω, καθίσταται αδήριτη αναγκαιότητα η μακρόχρονη στρατηγική «ανοίγματος» νέων αγορών ώστε να προωθηθούν εκεί τα άριστης ποιότητας μάρμαρα Τρανοβάλτου.

Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ), θα δημιουργήσουν τους όρους για μια πραγματική επανάσταση στον τομέα του μαρμάρου για το νομό Κοζάνης. Έτσι θα προχωρήσουν οι επιχειρήσεις στο επόμενο βήμα των επενδυτικών δράσεων που απαιτούνται, και θα εισέλθουν σε μια πραγματικά νέα εποχή με στόχο την άνθηση του κλάδου και τη συνεισφορά του στη γενικότερη ανάπτυξη του νομού Κοζάνης.

Η Γενική Γραμματεία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στο αμέσως επόμενο διάστημα, πρόκειται να εξειδικεύσει πλήρως όλες τις απαραίτητες ενέργειες που απαιτούνται ώστε ο τομέας του μαρμάρου να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει.

ΠΗΓΗ: kozan.gr