ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ: Μια νέα αρχή ή το τέλος για την περιοχή μας;

ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ ΤΗΣ 1ης Γ. Ε.

(ΣΕΡΒΙΩΝ, ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ, ΑΙΑΝΗΣ, ΚΑΜΒΟΥΝΙΩΝ, ΛΙΒΑΔΕΡΟΥ)

Μπροστά στο, βέβαιο πλέον, ενδεχόμενο της συνένωσης των δήμων σε εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης, θα προσπαθήσω να δώσω μια πρώτη εικόνα των υπό συνένωση δήμων της 1ης γεωγραφικής ενότητας. Πιθανό ενδεχόμενο είναι ο Δήμος Αιανής να εξαιρεθεί από την 1η γεωγραφική ενότητα και να ενταχθεί στο δήμο Κοζάνης, αλλά η ανάλυση συμπεριλάβει και το δήμο Αιανής.

Το πρώτο χαρακτηριστικό του νέου δήμου είναι ότι θα αποτελείται από 30 δημοτικά διαμερίσματα, αριθμός μεγάλος για τον πληθυσμό του. Το 65% του πληθυσμού κατοικεί στις έδρες των σημερινών δήμων, ενώ το 35% στα υπόλοιπα δημοτικά διαμερίσματα.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι θα είναι ο μικρότερος σε πληθυσμό δήμος του νομού Κοζάνης, με πληθυσμό που θα ανέρχεται στις 21.463 άτομα. Αυτό μας οδηγεί στη βεβαιότητα ότι, με το νέο εκλογικό νόμο, δεν θα αποτελεί, σε καμιά περίπτωση, από μόνος του μονοεδρική εκλογική περιφέρεια. Αυτό είναι μειονέκτημα στους υπό ίδρυση, με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μικρούς νέους δήμους.

Τρίτο πληθυσμιακό χαρακτηριστικό του νέου δήμου είναι η τάση μείωσης του πληθυσμού σε όλους τους υπό συνένωση δήμους, ενώ αντίθετα ο πληθυσμός του νομού αυξάνεται. Η τάση μείωσης του πληθυσμού (4,37%), σε συνάρτηση με τον αυξημένο δείκτη γήρανσης (21,24%), μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σύντομα ο πληθυσμός του δήμου θα πέσει κάτω από τις 20.000 κατοίκους.

Η μη επιστροφή των κατοίκων στον τόπο τους μετά τις σπουδές τους, φέρνει το νέο δήμο στο πιο χαμηλό επίπεδο μόρφωσης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με μόλις το 6,40% των κατοίκων και με το υψηλότερο ποσοστό πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης 66,32% στο νομό.

Στον υπό ίδρυση νέο δήμο το ποσοστό των οικονομικά ενεργών κατοίκων πέφτει κάτω του 40%, το μικρότερο του νομού, ενώ το ποσοστό ανεργίας ξεπερνάει το 20%, πολύ μεγαλύτερο από το μέσο όρο του νομού. Αυτό έχει σαν συνέπεια να παρουσιάζει και το χαμηλότερο κατά κεφαλή εισόδημα, που φτάνει στα 6.483 ευρώ, αγγίζοντας το 1/3 του κατά κεφαλή εισοδήματος του νομού που ανέρχεται στις 15.600 ευρώ.

Τα αρνητικά αυτά χαρακτηριστικά του υπό ίδρυση νέου δήμου, οφείλονται κυρίως τόσο στη μέχρι τώρα πορεία των υπό συνένωση δήμων όσο και σε πανελλαδικές τάσεις της ελληνικής κοινωνίας. Για την ανατροπή τους χρειάζονται κεντρικές, αλλά και τοπικές πολιτικές με στόχο να γίνει η περιοχή ελκυστική στους απόδημους κατοίκους αλλά και σε όσους θα ήθελαν να επενδύσουν στην περιοχή. Η έλλειψη αναπτυξιακού σχεδιασμού και υποστηρικτικών υποδομών είναι ο κύριος και βασικός αποτρεπτικός παράγοντας επαναπατρισμού των κατοίκων και επενδύσεων.

Η περιοχή διαθέτει όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που μπορούν να ανατρέψουν τη δυσμενή αυτή εικόνα, αρκεί να αξιοποιηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση και να υπάρξει σταθερός και ξεκάθαρος αναπτυξιακός προσανατολισμός. Χρειάζονται στοχευμένες δράσεις τόσο για τον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία) όσο και για τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Οι τρεις αυτοί τομείς είναι ποσοτικά ισοδύναμοι και προσφέρουν δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησης και ανάπτυξης.

Ακόμη θα πρέπει να αξιοποιηθούν τα τουριστικά πλεονεκτήματα τα οποία προσφέρουν η λίμνη και οι ορεινοί όγκοι Πιερίων και Καμβουνίων. Για τη βελτίωση της τουριστικής υποδομής, είναι ανάγκη να βελτιωθούν οι τηλεπικοινωνίες, το τοπικό οδικό δίκτυο, η ποιότητα ζωής και περιβάλλοντος και να οριοθετηθούν οι τουριστικές ζώνες (αρχαιολογικές, οικοτουριστικές, ορεινού τουρισμού).

Αναγκαία για την επιβίωση του δήμου θεωρείται η βελτίωση του οδικού δικτύου (κάθετος άξονας Κοζάνης-Λάρισας, δρόμος Σερβίων-Κοζάνης, η οδική σύνδεση των εδρών των υπό συγχώνευση δήμων), καθώς και η βελτίωση των εκπαιδευτικών και νοσοκομειακών υποδομών.

Οι δήμαρχοι των υπό συνένωση δήμων έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στην ίδρυση του νέου δήμου. Οι κατά τόπους αντιδράσεις από κατοίκους είναι ισχυρές. Η έλλειψη ενός αδιαμφισβήτητου, ισχυρού και αποδεκτού κέντρου το οποίο θα μας συσπείρωνε όλους, κάνει το πρόβλημα ακόμα πιο έντονο. Η έλλειψη διαδημαρχιακών δράσεων και πρωτοβουλιών οι οποίες θα βοηθούσαν στην κατανόηση της ανάγκης και της δυνατότητας διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής πολιτικής για την περιοχή μας, συνέβαλε καθοριστικά στην σημερινή κατάσταση.

Η πρόταση για τη δημιουργία «Μητροπολιτικού Δήμου» που θα βοηθούσε να ξεπεραστούν τα σημερινά αδιέξοδα, δεν μπήκε ούτε καν σε διαβούλευση, αφού οι τοπικές κοινωνίες οχυρώθηκαν πίσω από την καθολική άρνηση για συνένωση.

Πέρα λοιπόν από τα αρνητικά αντικειμενικά χαρακτηριστικά, τα οποία προδιαγράφουν ένα προβληματικό μέλλον στον υπό διαμόρφωση νέο δήμο, είναι και ο ισχυρός τοπικισμός της κοινωνίας μας που θα συνεχίσει να κατατρώγει κάθε προσπάθεια να αντιστραφεί αυτή η εικόνα.

Τι θα είναι τελικά ο Καλλικράτης μια νέα αρχή ή το τέλος για την περιοχή μας;

Βασίλειος Δ. Παπαθανασίου