Παλαιοντολογικά ευρήματα στο λιγνιτωρυχείο Προσηλίου

Λιγνιτωρυχείο Προσηλίου: Σπάνια παλαιοντολογικά ευρήματα... αποδημούν ή χάνονται!
"Η ανυπαρξία ενός οργανωμένου μουσείου Παλαιοντολογίας στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας είναι η αιτία για την οποία φεύγουν από τη χώρα μας και οδηγούνται στο εξωτερικό σημαντικά παλαιοντολογικά ευρήματα".
Η παραπάνω φράση είναι μια κραυγή αγωνίας που βγαίνει από τα πλέον επίσημα χείλη. Την είπε ο καθηγητής Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελος Βελιτζέλος, κατά την τελετή έκθεσης της κάτω γνάθου ενός ρινόκερου στις προθήκες του Λαογραφικού Μουσείου Κοζάνης.
Πρόκειται για ένα σπάνιο παλαιοντολογικό εύρημα ηλικίας έξι εκατομμυρίων ετών, το οποίο βρέθηκε πριν από λίγο καιρό σε λιγνιτωρυχείο στο Προσήλιο του δήμου Σερβίων του νομού Κοζάνης. Σύμφωνα με τον καθηγητή, πριν από πολλά χρόνια βρέθηκαν στις στοές του ίδιου λιγνιτωρυχείου δύο κρανία. Ήταν ολόκληρα κρανία από προγονικές μορφές ελέφαντα, που λέγονται μαστόδοντες, καθώς επίσης και σπάνιο παλαιοντολογικό υλικό. Τα σπάνια αυτά ευρήματα οδηγήθηκαν σε μουσείο του Παρισιού, καθώς δεν υπήρχε στην περιοχή μουσείο για τη φύλαξη και την έκθεσή τους.
Έρευνα-Έργο-Σχέδια
Ο κ. Βελιτζέλος είναι ο επιστήμονας που μαζί με την ερευνητική του ομάδα έσωσε το σπάνιο εύρημα της κάτω γνάθου του ρινόκερου του Προσήλιου. Πιστεύει ότι μία συστηματική έρευνα στο ίδιο λιγνιτωρυχείο θα φέρει στο φως σημαντικό πολιτιστικό πλούτο από παλαιοντολογικά ευρήματα.
Γι' αυτό, όπως υποστηρίζει, απαιτούνται συστηματικές έρευνες, αλλά κυρίως χρειάζεται ένα οργανωμένο μουσείο.
Ο καθηγητής Παλαιοντολογίας Ευ. Βελιτζέλος ανέφερε ακόμη πως "είναι θαύμα το γεγονός ότι σώθηκε η κάτω γνάθος του ηλικίας 6.000.000 ετών ρινόκερου του Προσήλιου". Και αυτό γιατί ήταν εκτεθειμένη στον ήλιο και στη βροχή σε μια πλάκα λιγνίτη, ο οποίος περιέχει μια ουσία που διαβρώνει σε επικίνδυνο βαθμό τα ευρήματα. Η ομάδα του καθηγητή παρέλαβε από την πρώτη στιγμή το εύρημα, το οποίο συντήρησε συστηματικά και το έσωσε...
Στα ίχνη του ρινόκερου...
Κατά την άποψη του καθηγητή, τα σκελετικά στοιχεία του ρινόκερου βρίσκονται μέσα στο βάλτο του ορυχείου, γι' αυτό και, όπως είπε, "πρέπει να μας δοθεί η δυνατότητα για μια εκτεταμένη ανασκαφή". Στο Προσήλιο έχει βρεθεί επίσης μία σπάνια υποτροπική χλωρίδα (δέντρα της κανέλας κτλ.) της εποχής εκείνης. Στην Ελλάδα έχουν βρεθεί πάρα πολλοί ρινόκεροι σε διαφορετικές ηλικίες. Συγκεκριμένα, βρέθηκαν στη κοιλάδα του Αξιού, στην Εύβοια, στη Μεγαλόπολη, στη Ραφήνα, στη Σάμο, στο Πικέρμι, αλλά η ιδιαιτερότητα του ρινόκερου του Προσήλιου είναι ότι βρέθηκε σε μία ηλικία 6.000.000 ετών και η διατήρησή του είναι πολύ καλή.
Σήμερα υπάρχουν πέντε είδη ρινόκερων. Τρία απ' αυτά ζουν στην Ασία, ενώ τα άλλα δύο ζουν στην Αφρική. Οι ρινόκεροι, που εμφανίστηκαν πριν από 40.000.000 χρόνια, ζουν σε ποικίλα περιβάλλοντα, σε υποτροπικά δάση και σε βαλτώδεις περιοχές.
Πρόταση-πρόκληση στους τοπικούς φορείς
"Ούτε την κατέθεσα ούτε πρόκειται να την καταθέσω. Όσες παρόμοιες προτάσεις κατέθεσα απορρίφτηκαν με το γνωστό επιχείρημα ότι αντίστοιχα μουσεία υπάρχουν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Εδώ όμως χρειάζεται ένα μουσείο Παλαιοντολογίας στη Δυτική Μακεδονία, γι' αυτό εγώ απευθύνω την πρόταση - πρόκληση στους τοπικούς φορείς. Αυτοί είναι που θα πρέπει να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους".
"ο ρόλος των μουσείων πρέπει να είναι ζωτικός. Διότι, αν υπάρχει ένα μουσείο, δεν πρόκειται να φύγουν τα ευρήματα από τη χώρα. Επομένως, ο ρόλος του μουσείου είναι να προστατεύει τη γεωλογική κληρονομιά, να τη δώσει στην εκπαίδευση, να κάνει τη μουσειακή του ανάδειξη, με απώτερο σκοπό να προστατέψει τα ευρήματα, αλλά και να βοηθήσει τον τόπο. Υπάρχει μια νέα μορφή γεωτουρισμού, η οποία ασχολείται με την ανάδειξη των γεωλογικών μνημείων και, πέρα από τις θέσεις εργασίας που θα προσφέρει σε τέτοιες περιοχές, που έχουν περιορισμένες δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης, θα παρέχει και προστασία".

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Μακεδονία Θεσσαλονίκη