Επιστροφή στο χωριό ή μετανάστευση στο εξωτερικό;

Η ανεργία και η κρίση έφερε πολλούς Έλληνες μπροστά σε δύο επιλογές:

Ή να επιστρέψουν στο χωριό και να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής (γεωργία, κτηνοτροφία) ή να πάρουν των ομματιών τους και να ξενιτευτούν στο εξωτερικό ως μετανάστες.

Η επιστροφή στο χωριό για πολλούς φαντάζει ως η μόνη λύση μαζί με την μετανάστευση καθώς χιλιάδες άνθρωποι αναζητούν μάταια μια δουλειά τη στιγμή που η ανεργία συνεχώς εκτοξεύεται.

Όποιο δρόμο και να διαλλέξουν μία είναι η αλήθεια, δεν ήταν ποτέ στον προγραμματισμό τους ούτε η επιστροφή στο χωριό ούτε η μετανάστευση στο εξωτερικό.

Μπορεί όμως η κρίση και η ανεργία να αναγκάζει πολλούς να σκέφτονται να γυρίσουν πίσω στα χωριά τους και να ασχοληθούν με την καλλιέργεια της γης, η επιστροφή όμως δεν είναι μια εύκολη ιστορία.

Η ενασχόληση με τη γεωργία ή την κτηνοτροφία απαιτεί επαρκή ιδιοκτησία γης, απαιτεί γνώση,  απαιτεί αρχικό κεφάλαιο, απαιτεί οργάνωση διάθεσης της παραγωγής και αυτά λείπουν. Επί πλέον οι σοβαρές επενδύσεις όπως είναι οι δενδροκαλλιέργειες απαιτούν χρόνο για να παράγουν, οπότε η πρώτη σκέψη είναι οι δυναμικές καλλιέργειες.

Αυτή τη στιγμή τα δύο αυτά ρεύματα επιστροφή ή μετανάστευση παρουσιάζονται ισοδύναμα.

Σύμφωνα με νέα έρευνα που έρχεται στη δημοσιότητα, αυτή τη φορά από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, πάνω από ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι που ζουν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ενδιαφέρονται να επιστρέψουν στην περιφέρεια και να ασχοληθούν με την πρωτογενή παραγωγή.

Με βάση την έρευνα το 68,2 των ερωτηθέντων έχει σκεφθεί να επιστρέψει… στις ρίζες, το 19,3% έχει κάνει κινήσεις για την επιστροφή του, ενώ περίπου το μισό (47,6%) επιλέγει ως πρώτη απασχόληση τον τομέα της αγροτικής παραγωγής.

Όσον αφορά τη μόρφωση του συγκεκριμένου πληθυσμού το 25,9% έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, το 43,5% έχει πανεπιστημιακή μόρφωση (ΑΕΙ-ΤΕΙ), το 17,1% είναι απόφοιτοι ΙΕΚ, το 8,2% είναι απόφοιτοι Λυκείου και το 1,2% Γυμνασίου. Βάση της έρευνας λοιπόν περίπου το 70% των ατόμων που επιθυμούν εγκαταλείψουν τη ζωή της πόλης και να πάνε στην ύπαιθρο διαθέτουν υψηλότερη μόρφωση.

Σχετικά με τις ηλικιακές ομάδες του συγκεκριμένου πληθυσμού από 25 έως 29 ετών είναι το 10,6%, 30 έως 34 ετών το 21,2%, 35 έως 39 ετών το 25,3% και 40 έως 44 ετών το 12,9%. Παρατηρούμε πως περισσότεροι από το 60% των ανθρώπων που θέλουν να επιστρέψουν στα χωριά τους βρίσκεται μεταξύ 28 και 40 ετών, δηλαδή στην πιο παραγωγική ηλικία της ζωής τους.

Πιθανόν λίγοι τυχεροί να μπορέσουν να αποκτήσουν γη από αυτά που σκέπτεται να παραχωρήσει το υπουργείο. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει στην κατοχή του πάνω από 11 εκατομμύρια στρέμματα γης. Από αυτά, τα οκτώ είναι δασικά και τα 3 καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Μέχρι τώρα, όμως, δεν υπήρξε καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων του υπουργείου. Ωστόσο, με τον νόμο που πέρασε πρόσφατα, θα δημιουργηθεί βάση δεδομένων στον ΟΠΕΚΕΠΕ που θα αποτελέσει το πρόκριμα για το κτηματολόγιο.

Για τα υπόλοιπα προβλήματα δεν υπάρχει λύση! Οι τράπεζες έχουν κλείσει τις στρόφυγγες για αγροτικά δάνεια, οι συνεταιρισμοί έχουν διαλυθεί, οι αγρότες βρίσκονται στο έλεος των μεσαζόντων.

Κατά τη γνώμη μου η επιστροφή στο χωριό είναι η έσχατη λύση και όχι η προτεραιότητα, είναι η τελευταία ελπίδα μιας απελπισμένης κοινωνίας που έχασε τον προσανατολισμό της.

Το νέο αυτό κοινωνικό φαινόμενο σημαίνει επαναπροσδιορισμό του τρόπου ζωής, σημαίνει βαθιά μετατροπή στην ποιότητα και στα πρότυπα της ζωής τους. Σημαίνει νέα προβλήματα στο στήσιμο της οικογένειας και ειδικά στα παιδιά τους. Σχολεία πλέον δεν υπάρχουν στα χωριά, ιατρεία δεν υπάρχουν και οι συνθήκες συγκοινωνίας με την πόλη δεν είναι και η πλέον κατάλληλη.

Δεν ξέρω αν όλλα τα παραπάνω προβλήματα αλλά και ακόμα πολύ περισσότερα που δεν αναφέρω είναι έτοιμοι να τα αντιμετωπίσουν.

Τάκης Παπαθανασίου