ΟΡΥΧΕΙΑ: Το πρόβλημα της Μαυροπηγής και οι αποφάσεις για την Αχλάδα

Η Μαυροπηγή, η Ποντοκώμη, οι Ανάργυροι, η Ακρινή, ο Αγ. Δημήτριος, η Ποντοκώμη, το Μαυροδέντρι, το Προσήλιο είναι οι οικισμοί θύματα των ορυχείων

Αξεπέραστα είναι τα προβλήματα στους οικισμούς της Δυτικής Μακεδονίας κοντά στους οποίους λειτουργούν ορυχεία. Το πρόβλημα δημιουργείται από το ανεπαρκές θεσμικό πλαίσιο, η εφαρμογή του οποίου επαφίεται στον πατριωτισμό των κατοίκων. Παντού απούσες οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες (εξ άλλου το ΙΓΜΕ και τα Μεταλλεία Βορείου Ελλάδας είναι υπό κατάργηση). Η κρατική αδιαφορία, οι μακροχρόνιες διαδικασίες για προβλήματα που ζητούν άμεση λύση κάνουν τα προβλήματα αξεπέραστα.

Το ρήγμα της Μαυροπηγής

Το πρόβλημα είναι ότι τα ορυχεία σχεδόν ακουμπούν στους οικισμούς και τους επιβαρύνουν πολλαπλά, οι περιβαλλοντικοί όροι παραβιάζονται καθημερινά, το νομοθετικό πλαίσιο έγινε πολύ χαλαρό, ενώ οι έλεγχοι είναι υποτυπώδεις ή ανύπαρκτοι. 

Παρόλα αυτά όμως μέχρι σήμερα δίνονται άδειες για νέα ορυχεία και νέες επεκτάσεις, χωρίς να υπολογίζουν το πρόβλημα βιωσιμότητας των πληττόμενων οικισμών.

Έτσι οι συγκρούσεις γίνονται αναπόφευκτες!

Τελευταία ήρθαν στην επικαιρότητα τα προβλήματα των Οικισμών Μαυροπηγής Κοζάνης και Αχλάδας Φλώρινας.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΑ ΤΗΣ ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ

Όπως είναι γνωστό στις 28 Οκτωβρίου 2011 προξενήθηκε στο λιγνιτωρυχείο της ΔΕΗ στη Μαυροπηγή (παράπλευρα στον ομώνυμο οικισμό) κατολισθητικό φαινόμενο, που είχε εύρος περίπου 250 m, μήκος 300 m και κατακόρυφο άλμα 12 m. Αυτό σε συνδυασμό με τα εξελισσόμενα φαινόμενα των επιφανειακών διαρρήξεων και των μετακινήσεων έως και τον οικισμό της Μαυροπηγής έφερε πάλι στην επιφάνεια το ζήτημα της μετεγκατάστασης του ως άνω οικισμού.Στις 29 Ιουλίου 2011 πραγματοποιήθηκε μία ευρεία σύσκεψη στην περιφέρεια (στο κτίριο της πρώην νομαρχίας Κοζάνης) παρουσία όλως των ενδιαφερομένων φορέων (περιφέρεια, ΑΝΚΟ, ΑΠΘ, ΔΕΗ, ΙΓΜΕ, Δήμος Εορδαίας, κτλ.) με θέμα την εξέλιξη των φαινομένων και των εδαφικών μετακινήσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μαυροπηγής. Το ΑΠΘ εκπροσώπησαν οι καθηγητές του Τμήματος Γεωλογίας κ.κ. Θεόδωρος Τσάπανος και Σπυρίδων Παυλίδης. Ο κ. Παυλίδης απευθυνόμενος στους εκπροσώπους της ΔΕΗ τόνισε ότι μέσα στο ορυχείο και κυρίως στην δυτική του πλευρά υπάρχουν ώριμες συνθήκες για κατολίσθηση στηριζόμενος στις μελέτες που είχε πραγματοποιήσει η ομάδα του ΑΠΘ που δούλεψε στη περιοχή για 1 περίπου χρόνο. Οι μελέτες αυτές διασταυρώθηκαν με μελέτες Ιρλανδών συναδέλφων που πραγματοποιούσαν ανεξάρτητη έρευνα στη περιοχή. Ο κ. Παυλίδης τόνισε ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό. Οι εκπρόσωποι της ΔΕΗ απάντησαν ότι το γνωρίζουν και έλαβαν διάφορα μέτρα π.χ. διαμόρφωση των κλίσεων των πρανών κτλ. Τα φαινόμενα έχουν πάρει ευρεία διάσταση. Στις 28 Σεπτεμβρίου 2011 η ομάδα του ΑΠΘ που πραγματοποιούσε αυτοψίες κατοικιών στη Μαυροπηγή, στη περιοχή του Αγ. Νικολάου μέτρησε κατακόρυφο άλμα 25 cm, ενώ στην ίδια περιοχή αντίστοιχη μέτρηση που έγινε στις 4 Νοεμβρίου 2011 έδειξε κατακόρυφο άλμα 35-40cm. Υπήρξε δηλαδή κατακόρυφη μετακίνηση της τάξης των 15 cm σε 40 περίπου ημέρες. Η επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ που πραγματοποιούσε έρευνες στη περιοχή επί 1 χρόνο (με βάση προγραμματική σύμβαση μεταξύ ΑΠΘ και δήμου Εορδαίας), εκφράζει την έντονη ανησυχία της για την εκδήλωση των παραπάνω φαινόμενων καθώς αυτά επιδρούν άμεσα στον οικισμό της Μαυροπηγής. Παρότι το ερευνητικό πρόγραμμα έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί αισθανόμαστε την ηθική υποχρέωση απέναντι στους κατοίκους της Μαυροπηγής και στο Δήμο Εορδαίας αλλά και την ευθύνη μας ως επιστήμονες να τονίσουμε έντονα την ανησυχία μας για την επικινδυνότητα της συνεχούς εξέλιξης των φαινομένων. Είναι άμεση η ανάγκη για συστηματική και συνεχή παρακολούθηση του φαινομένου από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε όποτε απαιτηθεί να είναι δυνατή άμεση λήψη μέτρων. Καθώς το φαινόμενο εξελίσσεται συνεχώς απαιτείται εγρήγορση από όλους τους σχετικούς φορείς. Ο εφησυχασμός και ο χρόνος στην παρούσα φάση είναι εχθρός.

Για την επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ Καθηγ. Θεόδωρος Τσάπανος Καθηγ. Σπυρίδων Παυλίδης Λέκτ. Βασίλειος Μαρίνος

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΜΑΥΡΟΠΗΓΗ

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΧΛΑΔΑΣ

Στήριξη των Οικολόγων Πράσινων στους κατοίκους της Αχλάδας και της Μελίτης, που αντιδρούν στη διάνοιξη νέων ορυχείων

Πρόσφατα το Περιφερειακό Συμβούλιο (Π.Σ) Δυτ. Μακεδονίας γνωμοδότησε αρνητικά στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που αφορούσε τη διάνοιξη νέου ορυχείου στην περιοχή Αχλάδας του Ν. Φλώρινας.

Στη σχετική συνεδρίαση ήταν καταλυτική η παρουσία κατοίκων από την Μελίτη και την Αχλάδα, γεγονός που επηρέασε και τη στάση των Περιφερειακών Συμβούλων. Σημαντική ήταν και η τοποθέτηση του κ. Μιχάλη Πετράκου, Συντονιστή των Οικολόγων Πράσινων στην Δυτική Μακεδονία, ο οποίος τόνισε :

• την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική απαξίωση που βιώνει η περιοχή (και θα επιτείνει η διάνοιξη του νέου ορυχείου),

• την υποχρέωση της Περιφέρειας όχι απλά να στηρίξει τους κατοίκους, αλλά να μπει μπροστά, λαμβάνοντας τις απαραίτητες νομικές και πολιτικές πρωτοβουλίες και δίνοντας έτσι περισσότερο κύρος στον αγώνα των κατοίκων

Το Σάββατο 29/10/2011, ο κ. Μιχάλης Πετράκος μαζί με δύο αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τον κ. Αντώνη Κύρινα, Περιφερειακό Σύμβουλο, και τον κ. Λευτέρη Ιωαννίδη, Δημοτικό Σύμβουλο Κοζάνης, επισκέφτηκαν την περιοχή και ενημερώθηκαν από πολίτες και εκπροσώπους περιβαλλοντικών οργανώσεων της Αχλάδας και της Μελίτης. Επίσης περιηγήθηκαν τα ορυχεία και διαπίστωσαν για άλλη μια φορά την έντονη περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής.

Σημειώνεται ότι πολύ κοντά στον οικισμό της Αχλάδας λειτουργούν ήδη δύο ορυχεία, τα οποία δημιουργούν έναν κλοιό γύρω από το χωριό και διαιωνίζουν τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων. Το κυριότερα προβλήματα είναι ότι τα ορυχεία σχεδόν ακουμπούν στο χωριό και το επιβαρύνουν πολλαπλά, καθώς και το γεγονός ότι οι περιβαλλοντικοί όροι παραβιάζονται συχνά, ενώ οι έλεγχοι είναι υποτυπώδεις. Κανείς σκεπτόμενος άνθρωπος, πολύ περισσότερο εάν διαμένει στην περιοχή, δεν μπορεί να πει το ναι σε νέα ορυχεία και άλλες επεκτάσεις, χωρίς να συνυπολογίζει το πρόβλημα βιωσιμότητας των πληττόμενων οικισμών.

Δυστυχώς το μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής που ακολουθεί η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες και η εμμονή στην εντατική χρήση ορυκτών καυσίμων έχει διαμορφώσει δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στους γειτνιάζοντες με τα ορυχεία οικισμούς της Δυτ. Μακεδονίας. Η Μαυροπηγή, η Ποντοκώμη, οι Ανάργυροι, η Ακρινή, ο Αγ. Δημήτριος, η Ποντοκώμη, το Μαυροδέντρι είναι ουσιαστικά τα θύματα της μονοκαλλιέργειας του λιγνίτη και ενός ανεπαρκούς θεσμικού πλαισίου, η εφαρμογή του οποίου επαφίεται στον .. πατριωτισμό των κατοίκων.

Η λύση είναι η σταδιακή απεξάρτηση από το λιγνίτη με παράλληλη γενναία οικονομική στήριξη των τοπικών κοινωνιών σε άλλες διεξόδους (κατασκευή εξοπλισμού πράσινης ενέργειας, βιολογική γεωργία, δίκτυα μικροπαραγωγών ΑΠΕ, αξιοποίηση βιομάζας με παράλληλες δράσεις καθετοποίησης και αναπροσανατολισμού των καλλιεργειών κλπ ).

Η κρίση που βιώνει όλο το ενεργειακό λεκανοπέδιο Δυτικής Μακεδονίας είναι τριπλή: οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική. Για αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ενιαία με ένα εικοσαετές πράσινο σχέδιο μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο. Κάθε άλλη αποσπασματική αντιμετώπιση απλά θα μεταφέρει το πρόβλημα στις επόμενες γενιές, οι οποίες ήδη είναι φορτωμένες με τα πολλά περιβαλλοντικά και οικονομικά χρέη των προηγούμενων.

Π.Κ Οικολόγων Πράσινων Δυτικής Μακεδονίας